امام شناسی، علم تاریخ اور علم کلام کی روشنی میں

IMAMOLOGY FROM THE VIEWPOINT OF HISTORY & THEOLOGY

  • Dr. Hassan Hazti
  • Dr. Qaiser Abbas Jafri
Keywords: Imam, Shia, History, Theology, Superhuman, امام, شیعہ, تاریخ, علم الکلام, مافوق انسانی

Abstract

According to the belief of the Shia Muslims, their Imams are endowed with some superhuman qualities, such as knowledge of the unseen, infallibility and miracles, etc. Shia believe in this. But, history is a knowledge that is based on scientific methodology. Therefore, instead of considering the superhuman perfections associated with the Imams, it emphasizes the historical facts that the youth are connected with human characteristics. On the other hand, superhuman qualities are most preferred by theologians. The most important issue in this article is how the supernatural actions and miracles of the Shia Imams can be proved to be natural and regular through a historical study.

شیعه مسلمانوں  کے عقائدکے مطابق باره امامؑ  ایسے مقدس مرتبه  کے حامل هیں که جو انهیں  بعض مافوق انسانی خصوصیات سے  بهره مند کرتا هے،جیسا که علم غیب ، عصمت اور صاحب کرامات هونا وغیره ۔ شیعوں کا اس پر کامل یقین ہے۔ لیکن علم تاریخ سائنسی طریقه کار پر مبنی علم هے۔  اس لئے یه  آئمه طاهرین ؑ سے مربوط مافوق انسانی کمالات پر غور کرنے کی بجائے ان تاریخی حقائق پر تاکید کرتا هے که جوانسانی خصوصیات سے مربوط هیں۔ دوسری طرف، متکلمین   کے لئے  مافوق انسانی صفات  بیشتر پسندیده هیں۔  اس مقاله میں مهمترین مسئله یه هے که ایک  تاریخی تحقیق کے ذریعے  آئمهؑ کے مافوق انسانی  افعال  اور معجزات وغیره کو کس طرح طبیعی اور قاعده مند ثابت کیا جا سکتا هے؟   

 

References

۔ دیکھیں: فلیسین شاله، شناخت روش‌های علوم، ترجمه دکتر مهدوی، (تہران، چاپخانه تابان، 1323) 13۔
۔ دیکھیں: کارل پوپر، جامعه باز و دشمنان آن، ترجمه عزت الله فولادوند، چاپ اول ( تهران، خوارزمی، 1369) 1114۔
۔مسعود اميد، "کانت و مساله تاریخ"، سروش اندیشه، سال چهارم، شماره دوازدهم و سیزدهم، ص 145۔
۔نقل از: آر. جی. كالينگوود، مفهوم کلی تاریخ، ترجمه علی اکبر مهدویان، چاپ اول، ( تهران، نشر اختران، 1385) 127۔
۔ ایضاً، ص 148۔
۔ ایضاً، ص 149۔
۔ ایضاً، ص17۔
۔هنری استوارت هیوز، راه فروبسته، ترجمه عزت‌الله فولادوند( تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1373) ندارد۔
۔ ابونصر محمد فارابی، احصاء العلوم، ترجمه حسین خدیوجم( تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1364) 114۔
۔عبدالرحمن بن خلدون، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، ج 2، ( تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1326) 932۔
۔ دیکھیں: جرجاني، تعريفات( تهران،…) 162. و EI2, “kalam”, . و قاضي عبدالجبار, همداني، المغني، ج7 (…) 179۔
۔علي اصغر، حلبي، تاريخ علم كلام در ايران و جهان اسلام، چاپ اول ( تهران، اساطير،1373) 35۔
۔دیکھیں: حلبي، وهی، صفحات اور فصول مختلف۔
۔ انسانی یا مادی مقام جوکه تمام انسانوں کے ساتھ برابر هے۔
۔فرا انسانی خصوصیات یعنی معجزات اور کرامات وغیره کا حامل هونا۔

Published
2020-10-28